تجاری‌سازی نوآوری در ایران با موانع متعددی در مسیر از تحقیقات تا بازار مواجه است. این چالش‌ها شامل مشکلات اقتصادی، ضعف نظام بانکی، مسائل حقوقی و مالکیت فکری، و همچنین کمبود فرهنگ سرمایه‌گذاری و نیروی انسانی متخصص هستند.
برخی از مهمترین چالش‌ها
مشکلات اقتصادی:
نوسانات اقتصادی، تورم بالا، و دسترسی محدود به منابع مالی، سرمایه‌گذاری در نوآوری و تجاری‌سازی را دشوار می‌کند.
ضعف نظام بانکی:
نظام بانکی در حمایت از کسب‌وکارهای نوپا و تجاری‌سازی ایده‌ها به اندازه کافی کارآمد نیست و اغلب با ارائه تسهیلات به شرکت‌های نوآور همکاری نمی‌کند.
مسائل حقوقی و مالکیت فکری:
ضعف قوانین مربوط به مالکیت فکری، نبود شفافیت در فرآیند ثبت اختراع و ایده، و همچنین عدم حمایت کافی از صاحبان ایده، ریسک تجاری‌سازی را افزایش می‌دهد.
فرهنگ سرمایه‌گذاری:
فرهنگ سرمایه‌گذاری خطرپذیر هنوز در ایران به طور کامل شکل نگرفته است و سرمایه‌گذاران تمایلی به حمایت از ایده‌های نوآورانه با ریسک بالا ندارند.
کمبود نیروی انسانی متخصص:
کمبود نیروی انسانی متخصص در زمینه تجاری‌سازی، بازاریابی، مدیریت کسب‌وکار و سایر مهارت‌های مرتبط، یکی از موانع اصلی در این مسیر است.
مشکلات زیرساختی و بوروکراسی:
مشکلات زیرساختی و بوروکراسی پیچیده اداری، فرآیند تجاری‌سازی را کند و پیچیده می‌کند.
علاوه بر این چالش‌ها، عوامل دیگری نیز در این زمینه مؤثر هستند
عدم هماهنگی بین دانشگاه و صنعت:
عدم ارتباط مؤثر بین مراکز تحقیقاتی و دانشگاه‌ها با صنعت، منجر به عدم انتقال دانش و فناوری از تحقیقات به بازار می‌شود.
ضعف در حمایت‌های دولتی:
حمایت‌های دولتی از تجاری‌سازی نوآوری ناکافی است و اغلب به درستی به دست افراد و شرکت‌های نوآور نمی‌رسد.
عدم وجود شبکه حمایتی مناسب:
نبود شبکه‌های حمایتی قوی برای ارائه مشاوره، آموزش و سرمایه به صاحبان ایده، فرآیند تجاری‌سازی را با مشکل مواجه می‌کند.
در گذشته بسیاری از ایده های پژوهشی و طرح های تحقیقاتی بویژه طرح های کاربردی، بدون توجه به نیاز های صنایع و بازار تهیه و اجرا می شد اما طی سال های اخیر توجه به نیاز های اصلی کشور در بخش های بهداشتی، کشاورزی و صنایع در تدوین طرح های پژوهشی دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی جنبه مهمتری به خود گرفته است هرچند که کارهای بسیاری باید انجام شود تا موانع تجاری سازی فناوری ها برطرف گردد.
در مجموع می توان موراد ذیل را به عنوان راهکار های موثر جهت تسهیل در فرآیند تجاری سازی فناوری ها نام برد
برقراری ارتباطات نزدیک بین مراکز تحقیقاتی و مراکز صنعتی کشور جهت آشنایی هرچه بیشتر مراکز تحقیقاتی با نیاز مراکز صنعتی و اعتماد سازی هرچه بیشتر در بین هر دو قشر محققان و صنعتگران نسبت به همکاری های متقابل، می تواند گامی موثر در جهت تجاری سازی باشد.
کارشناسان تجاری سازی، اجرای طرح های اولیه کوچک (پایلوت سازی) را گام بعدی جهت برقراری همکاری بین این مراکز و ایجاد اعتماد بیشتر معرفی کرده اند.
انتشار نتایج علمی پژوهشگران در مجلات تجاری در کنار انتشار آن ها در مجلات علمی پژوهشی نیز می تواند به شناسایی فناوری های جدید به صاحبان صنایع کمک کند.
به صاحبان صنایع توصیه می شود جهت توسعه فناوری ها و محصولات خود به توسعه دانش و اطلاعات خود بپردازند و ارتباطات خود را با منابع علمی جهت آشنایی با مباحث جدید در فناوری ها برقرار نمایند.
جلب نظر مراکز صنعتی برای سرمایه گذاری برروی تحقیقات در حال اجرا نیز می تواند باعث شود یک پروژه تحقیقاتی در بدو اجرا از آینده ی روشنتری برای تجاری شدن برخوردار شود.
تسهیلات حقوقی و اقتصادی همچون اعطای معافیت های مالیاتی به شرکت های دانش بنیان و واحد های تولیدی که در جهت استفاده از فناوری های حاصل از نتایج تحقیقات فعالیت می کنند نیز در این زمینه موثر است.
تدوین قوانین، آئین نامه ها و دستورالعمل های اجرایی به منظور توسعه فناوری ها، سهیم کردن پژوهشگران در دستاورد های ناشی از تجاری شدن تحقیقاتشان و سایر عوامل دیگر همگی در تسهیل فرآیند تجاری سازی فناوری ها نقش بسزایی خواهند داشت.
با کمی مطالعه در این زمینه مشاهده می شود که تجاری سازی فناوری های نوین به عوامل بسیاری از ارتباطات مراکز تحقیقاتی با مراکز صنعتی گرفته تا طرز تلقی مدیران مراکز پژوهشی و مراکز صنعتی نسبت به این امر بستگی دارد و جهت هرچه آسانتر شدن فرآیند تجاری سازی نیاز به اقداماتی اساسی و هماهنگ از جانب دولت، مراکز تحقیقاتی و مراکز صنعتی می باشد تا در آینده تاثیر این فناوری ها در توسعه اقتصادی کشور مشاهده شود.